Nguyên Lý Nguyên Lý Thiền Tông [1]

( Chân Lý theo Phật Giáo Đại Thừa [1] )

Lê Anh Chí

__________________________________________

Dàn Bài :

I ) Chân Lý tuyệt đối, theo Phật Giáo Đại Thừa

Chân Lý Vài giải thích Định đề

II ) Định đề Phật Tánh

9 Định đề Phật Tánh

III ) Phật Tánh : những danh từ đồng nghĩa

Đồng nghĩa

Đồng nghĩa, lại chẳng đồng nghĩa

IV ) Định lý tu hành Đại Thừa : Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

Mục đích của Nhị Thừa

Mục đích của Đại Thừa

Định lý tu hành Đại Thừa

Như Lai là Phật đã thành . . .

Một đại sự nhân duyên

Ma Vương Thành Phật

Anh chàng say đại náo tịnh xá Phật

__________________________________________

Là chân lý, Định Đề Phật Tánh :

Chẳng diệt sanh, phàm thánh thể đồng !

Thiền tâm toán, lũy thừa không,

Thế là một hết, diệu trong Phật thành !

(Định Đề Phật Tánh, Lê Anh Chí)

*

Tầy Phật Pháp, phương trình, phương thức,

Thiền Thiền Tông, Vô Cực, vô môn

Định đề kiến giải suy tôn,

Lù lù nghiệm số, gọi hồn Bất Sanh

(Phương Trình Thiền, Lê Anh Chí)

*

Bài viết này nói về :

_Nguyên Lý của Nguyên Lý Thiền Tông

_Nguyên Lý và Nguyên Lý Thiền Tông

và bắt đầu bằng Chân Lý của Phật Giáo Đại Thừa

I ) Chân Lý tuyệt đối, theo Phật Giáo Đại Thừa

1 ) Chân Lý

Chân Lý tuyệt đối, theo Phật Giáo Đại Thừa, có thể được diễn tả như sau :

Khoa học chủ trương rằng vật chất có thật , còn tinh thần không thật có (tinh thần do vật chất sinh ra).

Phật Giáo Đại Thừa chủ trương rằng vật chất không thật có, tinh thần là thật có, bản thể của tinh thần là Phật Tánh và Phật Tánh là Thường, Lạc, Ngã, Tịnh !

Mệnh đề :

_vật chất không thật có

còn được diễn tả như sau :

_Bản thể tuyệt đối của vật chất là Không ! (Tánh Không)

2) Vài giải thích

Tưởng cũng nên có một chút giải thích :

_"vật chất không thật có" không có nghĩa là "vật chất không có", chỉ có nghĩa là : vật chất không có Tự Tánh, vật chất vô thường, sẽ hư hoại và sẽ không tồn tại.

_" tinh thần là thật có " : mặc dù tinh thần thay đổi , không bất biến ; vì tinh thần có bản thể vĩnh hằng là Phật Tánh

3) Định đề

Cái Chân Lý của Phật Giáo Đại Thừa này tôi gọi là một định đề ( danh từ Tóan Học) ; vì không thể chứng minh cho mọi người rằng đó là Chân Lý !

( Ngay cái chủ trương của Khoa Học " tinh thần do vật chất sinh ra " cũng là một định đề, không thể chứng minh được).

Từ cái định đề này, đưa đến những nguyên tắc, nguyên lý của Thiền Tông . . .

II ) Định đề Phật Tánh

1) Định đề Phật Tánh 1 :

Phật Tánh là Thường, Lạc, Ngã, Tịnh.

Chân lý này được nói đến trong Kinh Đại Bát Niết Bàn

Lời Bình :

Vì Ngã, nên Phật Tánh là thật có.

Vì Thường, Ngã, nên Phật Tánh là vĩnh hằng.

Vì Lạc, Ngã, nên Phật Tánh là thung dung , tự tại

Vì Thường, Tịnh, nên Phật Tánh là giải thoát !

2) Định đề Phật Tánh 2

Phật Tánh là Đại Niết Bàn

Đại Niết Bàn là Niết Bàn của Phật, khác với Niết Bàn của A La Hán

Chân lý này được nói đến trong Kinh Đại Bát Niết Bàn

3) Định đề Thiền Tông (Định đề Phật Tánh 3 )

Phật Tánh là Phật.

Chân lý này được Tổ Đạt Ma nói đến trong Sáu Cửa Thiếu Thất

Chính ra, tôi thấy Chân Lý này có thể được gọi là định lý , vì có thể suy ra từ định đề trên (Phật Tánh là Đại Niết Bàn) ; nhưng tôi nghĩ rằng sự suy luận đó sẽ có nhiều người không chấp nhận, nên gọi là định đề cho chắc ăn

Chân lý này cũng được nói đến trong Kinh Đại Bát Niết Bàn

4) Định đề Phật Tánh 4

Phật Tánh chẳng sinh , chẳng diệt

Chân lý này được nói đến trong Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận :

Tất cả chúng sinh

Đều có Phật Tánh

Xưa nay chẳng sinh

Xưa nay chẳng diệt . . .

5) Định đề Phật Tánh 5

Tất cả chúng sinh đều có Phật Tánh .

Chân lý này được nói đến trong Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận :

Tất cả chúng sinh

Đều có Phật Tánh

Xưa nay chẳng sinh

Xưa nay chẳng diệt . . .

6) Định đề Đại Bình Đẳng (định đề Phật Tánh 6 ) :

Phật Tánh của tất cả chúng sinh đều bình đẳng với chư Phật .

Chân lý này được nói đến trong Kinh Đại Bát Niết Bàn

7) Định đề Bất Nhị (Định đề Phật Tánh 7 ):

Phật Tánh là tánh chẳng hai .

Chân lý này được Lục Tổ thuyết ; do đó nhiều người nghĩ rằng Lục Tổ sáng tạo ra chân lý này. Không phải thế : chân lý này đã được nói đến trong Kinh Đại Bát Niết Bàn

8) Định đề liễu nhân (Định đề Phật Tánh 8) :

Phật Tánh là liễu nhân chẳng phải sanh nhân.

(liễu nhân : ví như đèn soi sáng các vật,

sanh nhân : ví như hạt giống sanh ra cây cỏ).

Chân lý này được nói đến trong Kinh Đại Bát Niết Bàn

9) Định đề chánh duyên (Định đề Phật Tánh 9) :

Để thành tựu Vô Thượng Bồ Đề, Phật Tánh là chánh nhơn, còn Phát Bồ Đề Tâm là duyên nhân.

Nói một cách khác,

Tất cả chúng sinh đều có thể thành tựu vô thượng Bồ Đề vì tất cả chúng sinh đều có Phật Tánh (chánh nhơn), nhưng cần Phát Bồ Đề Tâm thì mới thành Phật được ( duyên nhân ).

Lưu ý :

Phát Bồ Đề Tâm ở đây phải hiểu là Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

Chân lý này được nói đến trong Kinh Đại Bát Niết Bàn

__________

Trên đây, không phải là tất cả định đề Phật Tánh ; ở đây , tôi chỉ dẫn trích ra những định đề liên quan trực tiếp đến việc tu hành. Ngoài ra còn vài định đề khác khá quan trọng, sẽ nói đến sau

Từ các định đề trên, đưa đến những nguyên tắc, nguyên lý, (định lý), cách hành đạo của Thiền Tông và Đại Thừa . . .

III ) Phật Tánh : những danh từ đồng nghĩa

A ) Đồng nghĩa

Phật Tánh còn được gọi là :

_Chân Như

_Thường, Lạc, Ngã, Tịnh.

_Đại Niết Bàn (là Niết Bàn của Phật, khác với Niết Bàn của A La Hán)

_Bản Thể của Tâm

_Bản Lai Diện Mục

_Tánh Thiên Chân ( thuật ngữ cổ xưa, hiện không còn dùng)

_Tánh Thực

_Chân Tánh

_Tự Tánh

_Tánh (viết hoa)

_Chân Tâm

_Tự Tâm

_Diệu Tâm

_Tâm Vương

_Kiến Tinh ( thuật ngữ dùng trong Kinh Lăng Nghiêm)

_Chân Ngã

_Chân Không Diệu Hữu (Chân Không + Diệu Hữu)

_Như Lai Tạng

. . .

B ) Đồng nghĩa, lại chẳng đồng nghĩa

Trong những thuật ngữ kể trên :

1) Chân Như được dùng theo hai nghĩa :

_Chân Như là Phật Tánh

_Chân Như là tập hợp của tất cả Phật Tánh. Theo nghĩa này, thì Chân Như không phải là Phật Tánh ; vì tập hợp của tất cả Phật Tánh không phải là một Phật Tánh .

Đây là một vấn đề Toán Học đã được giải quyết.

( Số là, Toán Học gia có xu hướng đặt ra mọi giả thuyết. Và họ gặp vấn đề khi đặt giả thuyết sau :

_Gọi S là tập hợp của tất cả các tập hợp

giả thuyết này đưa đến một công thức trái ngược với giả thuyết !

Vấn đề Toán Học này làm điên đầu Toán Học gia một thời gian khá lâu, và đưa đến một môn Tóan mới gọi là Nền Tảng Toán Học (Foundations of Mathematics) . Rốt cuộc, Nền Tảng Toán Học được giải quyết bằng Phương Châm Chọn Lựa ( Axiom of Choice) và mệnh đề :

_Gọi S là tập hợp của tất cả các tập hợp

được phán xét là SAI với lý do là :

_ "tập hợp" của tất cả các tập hợp không phải là một tập hợp ! )

Vấn đề Toán Học đã được giải quyết ; do đó ta có thể yên tâm mà nói rằng : Chân Như, với nghĩa "tập hợp của tất cả Phật Tánh" , không phải là Phật Tánh ! . Chân Như, với nghĩa này , chỉ có nghĩa tượng trưng, không phải là một thực thể.

2) Bản Lai Diện Mục, thuật ngữ Thiền Tông, đồng nghĩa với Phật Tánh, nhưng cách dùng đặc biệt. Bản Lai Diện Mục thường được dùng trong câu hỏi :

_Cái gì là Bản Lai Diện Mục của ta/ông ?

Câu trả lời không phải là Phật Tánh. Chỉ trả lời được khi người bị hỏi Kiến Tánh ! và trong trường hởp này câu trả lời cũng không phải là Phật Tánh và có thể là bất cứ cái gì mà người Kiến Tánh thấy cần/nên nói !

3) Như Lai Tạng được dùng như Chân Như _tức là được dùng theo hai nghĩa :

_ Như Lai Tạng là Phật Tánh

_ Như Lai Tạng là tập hợp của tất cả Phật Tánh. ( Như trên : Theo nghĩa này, thì Như Lai Tạng không phải là Phật Tánh ; vì tập hợp của tất cả Phật Tánh không phải là một Phật Tánh. Như Lai Tạng, với nghĩa này , chỉ có nghĩa tượng trưng, không phải là một thực thể.)

4) Tự Tánh

Tự Tánh = Phật Tánh, chữ Tự Tánh ở đây phải hiểu là Tự Tánh của ta, người, chúng sinh, giống hữu tình, của tinh thần.

Còn Tự Tánh của vật chất là Không ! ( Tánh Không )

5) Tâm Vương

Tâm Vương = vua của tâm = Phật Tánh

Đây là chữ dùng của Đại Thừa, người Nhị Thừa dĩ nhiên không công nhận chữ Tâm Vương này.

Những thuật ngữ kể trên dĩ nhiên không được người Nhị Thừa công nhận

IV ) Định lý tu hành Đại Thừa : Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

Vô Thượng Bồ Đề là quả vị Phật

Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề là Phát nguyện sẽ thành Phật.

A) Mục đích của Nhị Thừa

Tôi dùng chữ Nhị Thừa thay thế cho Tiểu Thừa hay Phật Giáo Nam Truyền.

Mục đích của Nhị Thừa là quả vị A La Hán

A La Hán gồm có 2 quả vị : Thanh Văn và Duyên Giác ( do đó Phật Giáo Nam Truyền được gọi là Nhị Thừa ).

Thanh Văn là những người đắc đạo do nghe Phật giảng , hoặc do đọc kinh Phật ( rồi theo đó tu hành)

Duyên Giác : là những người đắc đạo do quán Thập Nhị Nhân Duyên. Ở những thời không có Phật Pháp, Duyên Giác tự tìm ra Thập Nhị Nhân Duyên và được gọi là Bích Chi Phật.

Quả vị Duyên Giác được xem là "cao" hơn Thanh Văn. Đức Thế Tôn bao giờ cũng xem trọng , trong những pháp Nhị Thừa, pháp Thập Nhị Nhân Duyên : trước khi nhập Niết Bàn, ngài lại nhắc nhở ông A Nan sự quan trọng của pháp này.

B ) Mục đích của Đại Thừa

Tu hành theo Đại Thừa có thể đạt được những quả vị sau :

_A La Hán

_Bồ Tát

_Phật

Nhưng mục đích thật sự, tối thượng, thiết yếu của Đại Thừa là Thành Phật !

C ) Định lý tu hành Đại Thừa

1) Định lý

Người Phật Tử Đại Thừa cần/phải/nên Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

Định lý này suy diễn trực tiếp từ Định đề chánh duyên (Định đề Phật Tánh 9) và từ Mục đích của Đại Thừa :

Tất cả chúng sinh đều có thể thành tựu vô thượng Bồ Đề vì tất cả chúng sinh đều có Phật Tánh (chánh nhơn), nhưng cần Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề thì mới thành Phật được ( duyên nhân ).

Vì ta đã có sẵn Phật Tánh (chánh nhơn) và vì mục đích thật sự, tối thượng, thiết yếu của Đại Thừa là Thành Phật

Nên ta cần gieo duyên nhân

Gieo duyên nhân này tức là Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

2) Luân lý của định lý này

a) Khi bắt đầu tu hành , việc đầu tiên Người Phật Tử Đại Thừa phải/nên làm chẳng phải là thọ Bồ Tát giới mà là Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

b) Đệ tử Thiền Tông thì đương nhiên là Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề trước tiên, vì pháp Thiền Tông là Kiến Tánh Thành Phật !

c) Nên Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề trước khi lựa chọn , quyết định theo tông phái, con đường nào của Đại Thừa

d) Thí dụ về Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề thì nhiều lắm trong kinh điển. Có lần Phật thọ ký cho một người sơ cơ, các đệ tử hỏi ngài tại sao, thì ngài trả lời : vì người ấy đã Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

D ) Như Lai là Phật đã thành . . .

Chính vì hai nguyên nhân này :

_chánh nhơn : tất cả chúng sinh đều có Phật Tánh

_duyên nhân : Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề

mà Phật đã khuyến khích chúng sinh :

_Như Lai là Phật đã thành, các ông là Phật sẽ thành !

Phật đã khuyến khích chúng sinh !

Phật đã khuyến khích chúng sinh , nhưng nên nhớ nằm lòng rằng : lời của Đức Như Lai không hề hư vọng !

E ) Một đại sự nhân duyên

Kinh Pháp Hoa :

_chư Phật vì một đại sự nhân duyên mà hiện ra nơi đời : Khai, Thị, Ngộ, Nhập Phật Tri Kiến cho chúng sinh !

Nói cách khác, mục đích của chư Phật là độ chúng sinh cho đến thành Phật .

Phật dạy chúng sinh Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề là dĩ nhiên vậy !

F ) Ma Vương Thành Phật

Ma Vương sẽ Thành Phật ! Không những thế, ông Ma Vương Thành Phật rất lẹ : ông sẽ là một trong mười vị Phật sắp tới ở thế gian này ( theo kinh Chánh Giác Tông) !

Tôi có thể giải thích tại sao ông Ma Vương lại Thành Phật nhanh như thế : ông đã Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề ! Vài khắc trước khi Phật nhập Niết Bàn, ông Ma Vương, khi nghe xong câu thần chú do Phật phái Bồ Tát Văn Thù mang đến ( để giải cứu A Nan), thì ông đã Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

Ma Vương đã Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề

Ma Vương sẽ Thành Phật !

Lành thay ! Lành thay !

G ) Anh chàng say đại náo tịnh xá Phật

Thuở Phật còn tại thế, một đêm, có anh chàng say xâm nhập vào tịnh xá Phật , làm náo loạn cả lên. Anh chàng say ngất ngưởng đến trước Phật và nói rằng

_Bộ chỉ có ông là Phật thôi sao ? Tôi cũng làm Phật được chớ !

Phật tươi cười bảo đệ tử cạo râu tóc, rồi mặc áo Tăng Già Lê cho anh chàng say . Một lúc sau, anh chàng say lăn ra ngủ. Sáng ra, thấy râu ria nhẵn nhụi, lại mặc tăng bào, anh chàng xấu hổ, bỏ chạy về nhà.

Các đệ tử của Phật không bằng lòng việc này , rằng : Phật cho anh chàng say mặc tăng bào là hạ nhục tăng đoàn. Phật phán :

_Anh chàng này khi say không đòi làm vua, làm tỉ phú, làm trời Đế Thích, Phạm Thiên, mà lại đòi làm Phật. Tại sao thế ? Anh ta đã muốn thành Phật thì Như Lai hẹp lượng gì mà không cho anh ta làm Phật ?

Anh chàng say đã Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề ! và Phật đã hợp thức hóa sự Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề này. Chắc chắn là anh chàng say sẽ Thành Phật , một cách khá lẹ làng

Say mà vẫn Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề !

Lành thay ! Lành thay !

*

*

* Lê Anh Chí *.

_____________

Kinh sách tham khảo

Kinh :

Kinh Đại Bát Niết Bàn, dịch giả Thích Trí Tịnh

Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận

Cuộc đời Đức Phật (Trích dẫn Kinh), dịch giả Thích Trung Quán

Kinh Kim Cang, dịch giả Đoàn Trung Còn

Kinh Kim Cang, dịch giả Thích Duy Lực

Kinh Kim Cang, dịch giả Thích Thiện Hoa

Kinh Lăng Nghiêm, dịch giả Trí Độ và Tuệ Quang

Kinh THỦ LĂNG NGHIÊM TÔNG THÔNG, dịch giả Nhẫn Tế

Kinh Trường A Hàm, dịch giả Thích Thiện Siêu

Kinh Vô Ngã Tướng, dịch giả Phạm Kim Khánh

Ngữ Lục (đến đời Lục Tổ):

Sáu cửa Thiếu Thất, Đạt Ma Sư Tổ, dịch giả Trúc Thiên

Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ, dịch giả Thích Duy Lực

Kinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ, dịch giả Thích Minh Trực

Chứng Đạo Ca, Huyền Giác, dịch giả Trúc Thiên

Ngữ Lục (sau đời Lục Tổ):

Bá Trượng Ngữ Lục, dịch giả Thích Duy Lực

Truyền Tâm Pháp Yếu, Hoàng Bá, dịch giả Thích Duy Lực

Cội nguồn truyền thừa và phương pháp tu trì của thiền tông, Nguyệt Khê, dịch giả Mai Phúc Hiền

Chơn tâm trực thuyết, Phổ Chiếu

Lâm Tế Ngữ Lục

Thiền Đốn Ngộ, nhiều tác giả : Huyền Giác, Huệ Hải, Thạch Thành Kim, Oánh Sơn, Hư Vân; dịch giả Thích Thanh Từ

Tọa Thiền Luận, Đại Giác, dịch giả Như Hạnh

Tu tâm quyết, Phổ Chiếu

*

*

Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com

-------------------------------------------------------

* Trang Chính * M ụ c L ụ c * Đoản Luận * Thơ *

------------------------------------------------------------------------------

* Hộp Thư * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt Nam * Nối kết Văn Học *

------------------------------------------------------------------------------

* Bài Xưa * Bài mới Kiến Tánh * Bài mới Trang LêAnhChí *

---------------------------------------------------------------