Hồ Quí Ly bị
bắt ở núi Thiên Cầm
Lê Anh Chí
__________________________________________
Dàn Bài :
I) Lời thề gượng gạo và gian
xảo của Hồ Quí Ly
II) Nhà Trần bị
diệt về tay Trần Nghệ
Tông
III) Hồ Quí Ly theo vua Trần Duệ Tông đi đánh trận và
khi nguy biến chẳng thèm cứu giúp vua
IV) Hồ Quí Ly giết vua Trần và công thần nhà Trần
V) Hồ Quí Ly cướp ngôi vua và có khoảng
một triệu quân
VI) Hồ Quí Ly ẩn náu ở thành Tây Đô
VII) Hồ Quí Ly chém đầu Ngụy Thức
VIII) Hồ Quí Ly lại bỏ thành Tây Đô mà
chạy
IX) Hồ Quí Ly bị bắt ở núi Thiên
Cầm, ư nghĩa của ‘Thiên Cầm’
X) Hồ Quí Ly bị giải về Tàu, bị
đầy làm lính , nhưng không bị giết
XI) Luân lư của câu chuyện :
nhân cách của Hồ Quí Ly, chính sách của vua Tàu, sự
thiêng liêng ...
XII) Lời b́nh của người Phật
Tử
__________________________________________
Hồ Quí Ly đă thề với Trần Nghệ Tông
rằng : ‘‘Nếu thần không biết dốc ḷng trung,
hết sức giúp Quan gia để truyền đến con
cháu về sau th́ trời sẽ ghét bỏ thần’’ .
Lời thề này của Hồ Quí Ly thật là dởm :
thường, để chứng tỏ ḷng thành,
người ta thề sẽ chịu những h́nh phạt
nặng như : bị chết dưới muôn ngàn mũi
tên, phân thây muôn đoạn, chớ ai lại thề ‘‘
trời sẽ ghét bỏ’’. Rơ ràng là HQL tự biết
rằng sẽ làm phản , nên dọn trước cho
hắn ta h́nh phạt nhẹ nhàng là ‘bị trời ghét’ !
Lời thề này, dù gượng gạo và gian
xảo, lại rất thiêng : sau Hồ Quí Ly bị bắt
ở núi Thiên Cầm ...
Bài luận này đă đăng
trên TrangNhà LêAnhChí nay đăng
ở đây và viết thêm ‘Lời b́nh của người
Phật Tử’
VNSL = Việt Nam Sử Lược (Trần
Trọng Kim)
TQCDN = Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa( La Quán
Trung, dịch giả Tử Vi Lang)
ĐVSKTT = Đại Việt Sử Kư Toàn
Thư
ĐVTS = Đại Việt Thông Sử (Lê Quí
Đôn)
TNT = Trần Nghệ Tông
HQL = Hồ Quí Ly
LQT = La Quán Trung
TTK = Trần Trọng Kim
I) Lời thề
gượng gạo và gian xảo của Hồ Quí Ly
==== ĐVSKTT :
Mùa hạ, tháng 4, sau hội thề ,
thượng hoàng gọi Quư Ly vào cung, ung dung bảo
rằng: "B́nh chương là họ thân thích nhà vua,
mọi việc nước nhà đều trao cho khanh cả
. Nay thế nước suy yếu, trẫm th́ già nua. Sau khi
trẫm chết, quan gia nếu giúp được th́ giúp,
nếu hèn kém ngu muội th́ khanh cứ tự nhận
lấy ngôi vua".
Quư Ly bỏ mũ, dập đầu khóc lóc
từ tạ, chỉ trời vạch đất thề
rằng: "Nếu thần không biết dốc ḷng trung,
hết sức giúp Quan gia để truyền đến con
cháu về sau th́ trời sẽ ghét bỏ thần".
Quư Ly lại nói: "Lúc Linh Đức
Vương làm điều thất đức, nếu không
nhờ oai linh bệ hạ th́ thần đă ngậm
cười dưới đất rồi, c̣n đâu
được tới ngày nay! Thần dù nát thịt tan
xương cũng chưa hề báo đáp lấy một
trong muôn phần ơn đức đó, dám đâu lại có
ḷng khác!".=====
Câu ‘‘Thần dù nát thịt tan xương
cũng chưa hề báo đáp lấy một trong muôn
phần ơn đức đó, dám đâu lại có ḷng
khác!’’ chỉ là câu ví dụ , chỉ giả vờ tỏ
ḷng biết ơn, chẳng phải thề ! Quư Ly nói câu này
để tung hỏa mù, để làm cho Nghệ Tông
tưởng là HQL thề như vậy.
Hồ Quí Ly thề như sau : ‘‘Nếu
thần không biết dốc ḷng trung, hết sức giúp Quan
gia để truyền đến con cháu về sau th́
trời sẽ ghét bỏ thần’’
Lời thề này của Hồ Quí Ly thật
là dởm : thường, để chứng tỏ ḷng
thành, người ta thề sẽ chịu những h́nh
phạt nặng như : tuyệt tử, tuyệt tôn, phân
thây muôn đoạn, chớ ai lại thề ‘‘ trời
sẽ ghét bỏ’’. Rơ ràng là HQL tự biết rằng
sẽ làm phản , nên dọn trước cho hắn ta h́nh
phạt nhẹ nhàng là ‘bị trời ghét’ !
Lời thề này của Hồ Quí Ly chứng
tỏ là Hồ Quí Ly sẽ làm phản; vậy mà Nghệ
Tông vẫn không hiểu !
Lời thề này, dù gượng gạo và gian
xảo, lại rất thiêng : sau Hồ Quí Ly bị bắt
ở núi Thiên Cầm ...
II) Nhà Trần bị diệt
về tay Trần Nghệ
Tông
Điều khủng khiếp về nhà
Trần là : Nhà Trần bị
diệt về tay Trần Nghệ
Tông, vua nhà Trần.
Trần Nghệ Tông, vua nhà Trần, đă nghe lời HQL và : giết trung thần nhà Trần,
giết tông thất nhà
Trần. Tệ hại nhất và tàn nhẫn nhất là
Trần Nghệ Tông đă nghe lời HQL và giết Đế Hiển, vua nhà Trần
(Đế Hiển là con Duệ Tông, được
Trần Nghệ Tông lập lên làm vua, c̣n Trần Nghệ Tông làm
Thái thượng hoàng)
III) Hồ Quí Ly
theo vua Trần Duệ
Tông đi đánh trận và khi nguy biến chẳng thèm
cứu giúp vua
Nhắc lại lịch sử : Hồ Quí Ly theo vua Trần Duệ Tông
đi đánh Chiêm Thành, vua thân làm tiên phong, bị vây ở
thành Đồ Bàn, Hồ Quí Ly lănh hậu quân, chẳng thèm
cứu giúp vua, lại bỏ chạy ; Trần Duệ Tông
tử trận thế mà Trần
Nghệ Tông không hề bắt tội Hồ Quí Ly !
IV) Hồ Quí Ly
giết vua Trần và công thần nhà
Trần
Hồ Quí Ly giết vua Trần , giết tông thất nhà Trần và công thần nhà Trần theo 2
giai đoạn :
1) khi Trần Nghệ
Tông c̣n sống, Hồ Quí Ly xúi Trần Nghệ Tông làm những việc này
2) khi Trần Nghệ
Tông đă mất, Hồ Quí Ly tùy tùy tiện tiện
giết vua Trần ,
giết tông thất nhà
Trần và công
thần nhà
Trần
V) Hồ Quí Ly
cướp ngôi vua và có khoảng một triệu quân
a)Trần Nghệ Tông chết rồi (năm
1394), HQL tiếp tục lộng quyền, và cuối cùng
giết vua Trần Thuận Tông, phế Trần Thiếu
Đế rồi tự lập làm vua, (năm 1400) (Trần
Thiếu Đế là cháu ngoại của HQL nên không bị
giết)
b) Hồ Quí Ly là loạn thần đại
nghịch vô đạo lại tàn ác , nên dân Đại
Việt rất ghét họ Hồ ; có nhiều người
sang kêu với nhà Minh rằng HQL làm điều tiếm
nghịch ...
c) Hồ Quí Ly có khoảng một triệu quân
Hồ Quí Ly muốn có một triệu quân, nên
làm lại sổ hộ tịch, bắt dân chúng phải làm
khai sinh một cách gắt gao, để tuyển thêm binh ;
cuối cùng số quân tăng rất nhiều , Hồ Quí Ly
có lẽ có khoảng một triệu quân
VI) Hồ Quí Ly
ẩn náu ở thành Tây Đô
năm 1407, vua Minh sai Trương Phụ
đem 80 vạn quân theo hai đường sang đánh
nước ta. Biết dân Đại Việt rất ghét
họ Hồ, Trương Phụ tuyên truyền rằng
sẽ diệt nhà Hồ và lập lại nhà Trần. Quân
nhà Hồ không đánh mà tan.
Hồ Quí Ly phải chạy vào Thanh Hóa và ẩn náu
ở thành Tây Đô
VII) Hồ Quí Ly
chém đầu Ngụy Thức
T́nh thế đă nguy cấp lắm, Ngụy Thức bảo Hồ Quí
Ly ‘Làm một ông vua không nên để bị bắt, xin
bệ hạ tự đốt ḿnh mà chết’
Hồ Quí Ly liền chém đầu Ngụy
Thức (HQL ban cho Ngụy Thức họ Ngụy v́ ông
cương trực như Ngụy Trưng đời
Đường)
VIII) Hồ Quí Ly
lại bỏ thành Tây Đô mà chạy
thành Tây Đô rất kiên cố, nhưng có
địa thế giữa núi cuối sông, như cái
ngục nhà trời, Hồ Quí Ly không đủ kiên nhẫn
, lại bỏ thành Tây Đô nhắm phương nam mà
chạy
IX) Hồ Quí Ly
bị bắt ở núi Thiên Cầm, ư nghĩa của ‘Thiên
Cầm’
Hồ Quí Ly bỏ thành Tây Đô nhắm
phương nam mà chạy, đến địa phận Hà
Tĩnh, th́ bị bắt
ở núi Thiên Cầm.
Ư nghĩa của
‘Thiên Cầm’ :
a) ‘Thiên Cầm’ có nghĩa là đàn trời, theo
LTHCLC, tên núi này do một vua Hùng Vương đặt ra :
vua ngao du sơn thủy đến đây, nghe
được nhạc trời du dương huyền
ảo, nên đặt tên núi như vậy.
b) ‘Thiên Cầm’ c̣n có nghĩa là trời
bắt, (Hai chữ ‘Cầm’ (‘bắt’ và ‘đàn’) viết
khác nhau)
Từ ngày HQL bị bắt ở núi Thiên
Cầm, người ta viết chữ ‘Cầm’ theo nghĩa
‘bắt’.
Lời thề của Hồ Quí Ly đă
ứng nghiệm : Hồ Quí Ly rơ ràng là ‘bị trời ghét’,
rơ ràng là ‘bị trời ghét’ v́ HQL bị bắt ở núi
Thiên Cầm, núi ‘trời bắt’.
X) Hồ Quí Ly
bị giải về Tàu, bị đầy làm lính , nhưng
không bị giết
Vua quan nhà Hồ , trong đó có Hồ Quí Ly và
Nguyễn Trăi, bị giải về Tàu, và đều
được tha tội chết.
Riêng Hồ Quí Ly bị đầy làm lính ở
Quảng Tây (bị tội nặng nhất), ư của Minh
Thành Tổ là muốn làm nhục HQL.
Lời thề của Hồ Quí Ly lại
ứng nghiệm thêm một lần nữa: Hồ Quí Ly
bị bắt về Tàu, bị đầy làm lính , nhưng
không bị giết, rơ ràng là ‘bị trời ghét’ và chỉ
‘bị trời ghét’ mà thôi.
( Nhưng đó là quả báo ở chốn
dương gian, c̣n khi chết, Hồ Quí Ly sẽ bị
hành h́nh như thế nào, dưới địa ngục, th́
lại là chuyện khác ! )
XI) Luân lư của
câu chuyện : nhân cách của Hồ Quí Ly, chính
sách của vua Tàu, sự thiêng liêng ...
a) nhân cách của Hồ Quí Ly,
Hồ Quí Ly là loạn thần đại
nghịch vô đạo lại tàn ác và là
kẻ tham sinh úy tử:
_-loạn thần đại nghịch vô
đạo
từ lúc Hồ Quí Ly theo vua Trần Duệ Tông
đi đánh Chiêm Thành, vua thân làm tiên phong, bị vây ở
thành Đồ Bàn, Hồ Quí Ly lănh hậu quân, chẳng thèm
cứu giúp vua, lại bỏ chạy
giết vua Trần , giết tông thất nhà Trần và công thần nhà Trần
_-tàn ác :
Để cướp ngôi , Hồ Quí Ly
giết rất nhiều người kể cả vua Trần
.
Hồ Quí Ly xử lăng tŕ Trần Thiêm B́nh.
Hồ Quí Ly chém đầu Ngụy Thức
_-Hồ Quí Ly tham sinh úy tử
Hồ Quí Ly là kẻ tham sinh úy tử, đă làm
vua mà để cho giặc bắt được, lại
vui mừng vô cùng khi được vua Minh tha chết, (và
khi đối đăi với người khác th́ ra oai
cực kỳ tàn nhẫn : xử lăng tŕ Trần Thiêm
B́nh !)
b) chính sách của vua Tàu
Xem
c) sự thiêng liêng ...
Lời thề của Hồ Quí Ly đă
ứng nghiệm : Hồ Quí Ly bị bắt ở núi Thiên
Cầm, bị giải về
Tàu, bị đầy làm lính, nhưng không bị giết, rơ
ràng là ‘bị trời ghét’ và chỉ ‘bị trời ghét’ mà
thôi ...
XII) Lời b́nh
của người Phật Tử
a) Lời thề của Hồ Quí Ly đă
ứng nghiệm
Hồ Quí Ly ‘bị trời ghét’ :
Hồ Quí
Ly bị bắt ở núi Thiên Cầm, ( núi ‘trời bắt’)
Hồ
Quí Ly bị giải về Tàu, bị ‘thiên triều’ đầy làm lính
b) Quả báo nhăn tiền của
những lời thệ hải minh sơn
Lời thề của Hồ Quí Ly
thuộc vào những lời thệ hải minh
sơn có giới hạn trong kiếp này
, nên đă ứng nghiệm nhăn tiền
c) Quả báo dưới địa
ngục và kiếp sau
Trên đây, chỉ nói về Quả báo
nhăn tiền của lời thề của
Hồ Quí Ly, Quả báo của
Hồ Quí Ly không phải chỉ có thế ;
bởi v́, như đă liệt kê ở trên :
Hồ Quí Ly là loạn thần
đại nghịch vô đạo lại tàn ác
(cướp ngôi, giết vua Trần , giết tông thất nhà Trần , tướng nhà Trần,
giết rất nhiều người , xử lăng tŕ
Trần Thiêm B́nh ...)
Với những tội lỗi tày trời này, Hồ
Quí Ly phải bị hành h́nh dưới
địa ngục, rất lâu, không biết đến bao
giờ mới trở lại thế gian ...
*
*
* Lê Anh Chí *.
_____________
Sách tham khảo :
Đại
Việt Sử Kư Toàn Thư, Sử quan đời Trần
và Lê (bị sửa đổi bởi nhà Mạc, nhà
Trịnh)
Đại
Việt Thông Sử, Lê Quí Đôn
Lam
Sơn Thực Lục, Nguyễn Trăi viết theo lời
kể của vua Lê Thái Tổ (bị sửa đổi
bởi nhà Mạc, nhà Trịnh)
B́nh Ngô
Đại Cáo, vua Lê Thái Tổ (Nguyễn Trăi soạn
văn) (có thể bị sửa đổi)
Việt Giám Thông
Khảo Tổng Luận, Lê Tung
Việt sử Tiêu án, Ngô Th́ Sĩ
Dư
Địa Chí, Nguyễn Trăi (bị sửa đổi)
Đại
Việt Sử Lựơc, tác giả khuyết danh
(thời Trần Phế Đế)
Khâm Định Việt Sử Thông Giám
Cương Mục, sử quan triều Nguyễn
Hoàng Lê nhất thống chí , Ngô gia văn phái
Lịch
triều hiến chương loại chí, Phan Huy Chú
An Nam Chí Lược,
Lê Tắc (Nguyễn Tắc)
Việt
Nam Sử Lược, Trần Trọng Kim
Các nhà khoa bảng Việt nam, Ngô Đức
Thọ (chủ biên), Nguyễn Thúy Nga, Nguyễn Hữu Mùi
Việt Nam Văn Học Sử Yếu,
Dương Quảng Hàm
Nguyễn Trăi Toàn Tập, Mai Quốc Liên,
Nguyễn Quảng Tuân, Nguyễn Khuê, Kiều Thu Hoạch
Đông
Châu Liệt Quốc
Hán
Sở Tranh Hùng
Sử Kư , Tư Mă Thiên
Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa, La Quán Trung,
dịch giả Tử Vi Lang
Tôn Tử Binh Pháp, Tôn Tử
Ngô Tử Binh Pháp, Ngô
Khởi
Thái Công Binh Pháp
Điểm
Huyệt và Giải Huyệt, Lư Bảo Sơn
Bí Pháp
Tu Luyện Nội Công (Thiếu Lâm Công Phu), Trần Tiến
Nội
Đan, Lê Thành biên dịch
Đông
Châu Liệt Quốc
Hán
Sở Tranh Hùng
Sử
Kư , Tư Mă Thiên
Tam
Quốc Chí Diễn Nghĩa, La Quán Trung, dịch giả
Tử Vi Lang
*
*
Trang Nhà Kiến Tánh www.kientanh.com
Mục Lục Thơ ‘họa thơ,
lẩy Kiều’
Mục Lục ‘‘Kiến Tánh Thành Phật’’
------------------------------------------------------------------
*
Trang Chính
* Mục
Lục * Luận 1 * Luận
2 * Thơ 1 * Thơ
2
------------------------------------------------------------------------------
* Hộp Thư * Nối kết Trang Nhà Phật Pháp Việt
Nam * Nối
kết Văn Học *
------------------------------------------------------------------------------
* Bài
Xưa
* Bài
mới Kiến Tánh * Bài
mới Trang LêAnhChí *
---------------------------------------------------------------
*
Liên Kết
TrangNhà
LêAnhChí :
* Trang Chính * ML_ViệtSử,Văn * ViệtSử,
Văn 3 * ViệtSử, Văn 4 * Bài mới LêAnhChí *